Table of contents
Forma tekstu ma co prawda w większości przypadków podrzędne znaczenie względem treści. Jednak, mimo wszystko, to forma umożliwia odczytanie przekazu i może albo sprawić, że będzie to proces przyjemny, albo doprowadzić do tego, że zapoznanie się z treścią będzie wymagało zbędnego wysiłku. Poza tym to właśnie to, jak tekst będzie wyglądał, może przyciągnąć wzrok. [Przeczytaj tu, na jakie informacje prasowe zwraca uwagę dziennikarz]
Czytelność jest prosta do osiągnięcia
Jesteśmy w stanie dopatrzeć się liter praktycznie w większości geometrycznych kombinacji. Są na tyle zakorzenione w naszym postrzeganiu, że nawet mało zoptymalizowany krój pisma odszyfrujemy bez problemu. Nie znaczy to, że czytanie tekstu, którego każda litera będzie tak charakterystyczna formalnie, że będzie konkurować z treścią, ułatwi odbiór. Jednak najczęściej ten wymóg czytelności jest spełniony – więc z reguły nic nie stoi na naszej drodze do satysfakcjonującego odbioru treści.
Kolejne elementy wpływające na to, czy proces czytania będzie wygodny, to:
- szerokość szpalty – ustawiona w taki sposób, żeby nie była za szeroka i wzrok nie gubił się w trakcie podążania za linią tekstu;
- dobrze dobrany kolor liter – na tyle kontrastowy, żeby wyraźnie odcinał się od tła;
- wielkość fontu i dobrana odległość między wierszami – w publikacjach internetowych dobrze, jeśli proporcja wielkości tekstu do odstępów między wierszami będzie większa, niż w standardowa w druku;
- i na koniec dobrze przygotowany skład tekstu, zakładając, że jest to tekst publikowany on-line, a strona, na której się pojawi jest responsywna i szerokość szpalty będzie się zmieniać razem z wielkością wyświetlacza – najbezpieczniejszy będzie skład chorągiewkowy do lewej strony.
Tekst od strony formalnej może przekłuwać uwagę i zachęcić do czytania. Może też być łatwiejszy w odbiorze i przyjemny, jeśli ma logiczną konstrukcję i da się po nim szybko poruszać już na etapie skanowania wzrokiem.
Najpierw widać kontrasty
Formalną stroną tekstu możemy naprowadzać na istotne elementy, przekłuwać uwagę. Najczęściej odpowiedzialne są za to kontrasty, znacznie bardziej rzucające się w oczy niż homogeniczna struktura.
Niejednorodność elementów może być problematyczna – jeśli zupełnie do siebie nie pasują będą sprawiały wrażenie przypadkowych, niestarannie dobranych, a cała kompozycja będzie chaotyczna. Jeśli jednak wyróżniające się elementy są stosowane zgodnie z powtarzalną logiką, pomagają wydobyć znaczenie, sprawią, że i tekst zyska na wartości i wizualnie publikacja najzwyczajniej nie będzie nudna.
Tekst i obraz
Kultura obrazkowa przeżywa renesans. Porozumiewamy się za pośrednictwem gifów, emotikon, oglądamy mniej lub bardziej świadomie setki zdjęć dziennie. Większości postów na portalach social mediowych towarzyszą grafiki. Zainteresowani obrazem czytamy tekst, klikamy link, angażujemy się. W dłuższej publikacji grafiki też skupiają uwagę, również dlatego, że są elementem kontrastującym z tekstem. Mogą być wizualizacją treści, sprawić, że tekst będzie się wydawał lżejszy, bardziej przystępny:
Większy, wyróżniony element graficzny czy fotografia podzieli treść na sekcje, przełamie monotonny skład. Jako najbardziej odmienny element, będzie w centrum uwagi i zaakcentuje ważniejsze części publikacji.
Zestawienia typograficzne
Tekst może być złożony w całości jednym krojem pisma – albo dwoma, zestawionymi w taki sposób, żeby ze sobą kontrastowały. Na poziomie czytelności pozwoli to szybko oddzielić jedne fragmenty od drugich, na poziomie formalnym z kolei zbuduje delikatne napięcia, które pozwolą spojrzeć na tekst jako bardziej zróżnicowany.
Podobnie mocne zaakcentowanie cytatu, wykorzystanie listy, zaznaczenie graficznie wyimka – to wszystko zabiegi, które sprawią, że każda linijka nie będzie identyczna z poprzednią, czytelnikowi trudniej będzie się zgubić, a sama kompozycja będzie bardziej atrakcyjna z projektowego punktu widzenia:
Rytm
Jeśli udało się przykuć wzrok, to trzeba zatrzymać zainteresowanie, stworzyć taką strukturę, w której wszystko będzie logiczne.
Wizualny rytm pokazujący pewna powtarzalność niejednorodnych elementów (uspokaja, pozwala rozpoznawać elementy kontrastujące nie jako obce, ale jako porządkujące).
Rytm w publikacjach drukowanych jest wymuszony podziałem na strony, i nawet jeśli nie jest wspomagany innymi zabiegami, jest widoczny. Pomaga się skoncentrować, sugeruje tempo czytania. W tekstach internetowych rytm musi zostać nadany publikacji w trakcie jej przygotowania, a im dłuższa publikacja, tym bardziej to będzie potrzebne.
Oddzielenie wizualne elementów przez zastosowanie separatora (np. linii), wprowadzenie nagłówków, zbudowanie tekstu z powtarzalnych bloków (np. tytuł, kilka paragrafów, zdjęcie, tytuł, kilka paragrafów, zdjęcie) – wszystkie takie zabiegi budują rytm. Podobnie bardziej agresywne elementy, jak większe grafiki, mocno wyróżnione cytaty, jeśli pojawiają się co kilka paragrafów uporządkują strukturę. Po takim tekście łatwiej się poruszać, nie trzeba wodzić kursorem po linijkach, żeby się nie zgubić. Jeśli szybko da się poznać schemat na jakim rytm jest zbudowany, łatwo jest się domyślić jaki rodzaj informacji pojawi się po przescrollowaniu dalej.
Hierarchia
Rytm publikacji porządkuje proces czytania, hierarchia elementów tekstu porządkuje przekaz. Tytuły przeczyta większość, paragrafy zainteresowani, a przypisy dociekliwi.
Formalne zaakcentowanie hierarchii elementów najzwyczajniej pomaga czytać tekst. Autorowi pozwala wydobyć to chce pokazać i ukryć to co musi dodać. Wizualnie tak skonstruowany skład tekstu już na pierwszy rzut oka jest logiczny. I na pierwszy rzut oka powinien zainteresować. Wyeksponowane fragmenty (lead, cytat) zarysowują główny przekaz, jeśli na tym etapie publikacja wydaje się ciekawa przechodzimy do właściwej lektury.
Nie każdy przeczyta całość, często czytamy same nagłówki i na ich podstawie wyrabiamy sobie zdanie. Jeśli więc można takich wyróżnionych elementów użyć więcej, pokazać wizualnie co autor chciałby, żeby przeczytał każdy, to czemu z takiej opcji nie skorzystać. Dodatkowo hierarchia pomaga skonstruować rytm – jest kluczem do jego odszyfrowania. I tak samo jak rytm jest związana z nawykami czytania wyrobionymi na bazie publikacji drukowanych, naturalnymi i odruchowo przenoszonymi do przestrzeni cyfrowej.
***
Tekst jednorodny jest wizualnie nudny, monotonny i wymagający większej koncentracji. Lektura publikacji złożonej z niehomogenicznych elementów, których charakter pomaga wydobyć kontrasty, a układ stworzyć rytm wynikający z jasnej hierarchii będzie bardziej intuicyjna. I zarówno czytanie treści jak i patrzenie na formę może być przyjemne.
A jeśli szukasz platformy do tworzenia informacji prasowych, koniecznie sprawdź nasz Story Creator:
